Samo manji broj trudnica može češće da priušti sebi takvo zadovoljstvo. Buduće mame, kojima zbog udaljenosti ili drugih razloga - pregled uz pomoć 4D ultrazvuka nije lako dostupan, pitaju:"Koje je pravo vreme da se pregled obavi na tom savremenom aparatu?".

U Poliklinici AnaLife rekli su nam da je uvek pravo vreme za 4D ultrazvuk. Ipak, izdvajaju se dva važna termina: u 12. nedelji (kontrola na Daunov sindrom) i od 20. do 22. nedelje (prati se anatomija ploda, sa detaljnim pregledom srca).

U vezi sa tim pregledima, na naša pitanja je odgovarao dr sci med. Vojislav Živanić, ginekolog, stručni saradnik Poliklinike.

Šta je, u stvari, 4D ultrazvuk?

- Savremena kontrola trudnoće ne može da se zamisli bez ultrazvučnog pregleda. Ultrazvuk je neinvazivno dijagnostičko sredstvo koje ginekologu omogućava direktno i neposredno posmatranje ploda u materici. Koristi od ovakvog načina pregleda su nemerljive - pouzdano utvrđivanje trudnoće, analiza građe i otkrivanje eventualnih anomalija ploda.

Uporedo sa poboljšanjem kvaliteta slike standardnih dvodimenzionalnih ultrazvučnih aparata (2D), brz tehnološki napredak je doneo i sasvim novu tehnologiju pregleda, koja se bazira na ultrazvuku. Radi se o aparatima koji stvaraju trodimenzionalnu sliku (3D) i trodimenzionalni film (4D) analiziranog objekta. Za razliku od standardnog ultrazvučnog prikaza u vidu siluete (obrisa, senke), 3D/4D pregled bukvalno daje slici osećaj dubine i prostorne orijentacije. Razlika je ekvivalentna razlici između slike i skulpture.

Porodiljstvo je oblast medicine u kojoj je pomak u odnosu na dosadašnji način ultrazvučnog pregleda najuočljiviji i najfascinantniji. Na ekranu se prikazuje figura ploda, odnosno dela njegovog tela, čija površna anatomija može da se posmatra iz bilo kojeg ugla - što u određenim situacijama znatno olakšava analizu spoljašnje građe ploda, u bilo kojem periodu trudnoće.

Dodatna prednost je mogućnost snimanja određenih detalja, koji  kasnije mogu da se analiziraju u tri dimenzije, i bez prisustva pacijentkinje.

Važno je naglasiti da standardni ultrazvučni pregled ostaje nezamenljivi deo savremene kontrole trudnoće. Sve više, 3D/4D analiza ploda postaje odlična dopuna uobičajenom pregledu, a kod sumnje na neke anomalije - naročito lica i ekstremiteta, sa šakama i stopalima, ovakav postupak je praktično metod izbora. Standardna (2D) ultrazvučna slika na 3D/4D aparatima je vrhunskog kvaliteta, čime je pored 3D/4D analize omogućen i kvalitetan klasičan ultrazvučni pregled trudnoće.

Kako se ponaša plod sagledan 4D ultrazvukom?

- I pre četvrtog meseca trudnoće, moguće je videti pokrete glave, tela i ekstremiteta ploda, čime je omogućena procena njegove motoričke aktivnosti i ponašanja - neuporedivo bolje nego konvencionalnim ultrazvučnim pregledom. U kasnijim fazama trudnoće, omogućeno je posmatranje celog spektra ponašanja ploda: mimika lica (zevanje, osmeh, mrštenje, plač, otvaranje očnih kapaka), ciljano ponašanje ekstremiteta (sisanje prsta, dodirivanje pojedinih delova tela rukama). Sve više se istražuju mogućnosti procene stanja ploda na osnovu izraza njegovog lica i ukupnog ponašanja - kako spontanog, tako i na određene spoljašnje stimuluse.

Kakva je emotivna percepcija budućih roditelja, odnosno emotivni uticaj pregleda?

- Veoma je interesantan i roditeljski emotivni aspekt cele priče. Mislim da ne treba posebno isticati koliko psihički mir buduće majke, roditelja uopšte ima blagotvoran uticaj na trudnoću. Najčešće pitanje žene posle porođaja: "Da li je dete zdravo, da li normalno izgleda?" - odslikava koliki je strah od anomalija ploda. Zato posebnu važnost ima činjenica da je uočen pozitivan uticaj 3D i 4D pregleda i vizualizacije ploda na majku, njenu sigurnost, psihički mir i ublažavanje uvek prisutnih strahova vezanih za plod.

Naročitu korist od ove vrste pregleda u pomenutom smislu imaju roditelji koji su iz raznih razloga doživeli neuspešnu trudnoću (smrt ploda, anomalija ploda), ili u slučajevima dugotrajnog infertiliteta (neplodnosti). Istraživanja su pokazala da je primećeno smanjenje, čak i prekid pušenja i uzimanja drugih supstanci - koje mogu negativno da deluju na trudnoću, nakon što je buduća majka videla svoje dete.

Kvalitetniji pregled krvnih sudova

- Danas je, zahvaljujući naprednim ultrazvučnim aparatima, omogućena i bolja procena težine ploda, kao i sagledavanje njegovih vaskularnih karakteristika. Za takozvanu malignu tumorsku neovaskularizaciju, karakteristično je stvaranje brojnih krvnih sudova koji se nepravilno granaju. Standardni pregled u tom smislu je kolor Doppler analiza - koja, iz raznih razloga, nije na adekvatan način odslikavala opisane promene u krvnim sudovima. Nova, trodimenzionalna tehnika ultrazvučnog pregleda, sada omogućava da se na jedan sasvim nov način sagleda pojava i način grananja krvnih sudova u promeni, što je potencijalno velika dobit i za ginekološku dijagnostiku.