Jedan stil vaspitanja ometa ključnu veštinu kod dece: Progašen je najgorim, a u Srbiji je bio veoma popularan

Generacije koje su odrastale uz roditeljske stilove koji su bili najsličniji autoritarnom ili su jednostavno bili – autoritarni, nisu shvatale da to nije baš najbolji izbor za vaspitanje dece. Ili su možda i te kako dobro shvatali, ali jednostavno nisu imali pravo glasa. Neka od te dece danas su roditelji, neka bake i deke, a neki su možda takav stil vaspitanja i usvojili, pa tako i praktikuju i dalje. Ali, to – nije dobro.

Prethodne studije već su pokazale da se razvoj dečje teorije uma može podstaći kad dete sluša reči i jezik koji se odnosi na misli, osećaje, želje i uverenja. Međutim, nije bilo poznato kako roditeljski stavovi prema autoritetu i nejednakosti mogu da utiču na ovu vrstu razgovora.

Istraživački tim uključio je u studiju 79 parova majki i dece na Novom Zelandu, gde su deca bila u uzrastu od dve do gotovo šest godina. Istraživači su procenili orijentaciju majki u pogledu socijalne dominacije i autoritarizma koristeći psihološke upitnike. Takođe su merili jezičke sposobnosti dece i njihove veštine teorije uma koristeći zadatke. To je uključivalo aktivnosti poput prepoznavanja kada lik u priči ima lažno uverenje ili drugačije želje od drugih - zadatke koji se obično koriste u razvojnoj psihologiji za procenu društvenog razumevanja dece.

Osim ovih procena, majke su opisivale slike. Svaka je majka dobila niz slika koje prikazuju decu i trebalo je da opiše te slike svom detetu "kao da čita slikovnicu". Fotografije su prikazivale mališane kako izražavaju različite emocije ili posežu za predmetima, a opisi majki su zabeleženi i analizirani.

Istraživači su se usredsredili na to koliko često su majke koristile reči mentalnog stanja poput "misliti", "osećati", "želeti" ili "nadati se", a zatim su ih kategorizovali prema vrsti, kao što su spoznaja, emocija ili želja.

Istraživači su otkrili da su majke koje su postigle više rezultate u orijentaciji na socijalnu dominaciju ili autoritarizmu koristile manje reči mentalnog stanja kada su opisivale kinesku decu na fotografijama. Međutim, ta veza nije uočena kada su opisivale slike evropskih mališana, koju smatraju delom svoje "grupe". To sugeriše da su stavovi majki uticali na njihovu spremnost - ili možda njihovu sposobnost - da se uključe u zauzimanje perspektive kada je meta rasprave pripadala drugoj etničkoj grupi.

Važno je da su istraživači takođe pronašli širu vezu između ovih majčinskih stavova i rezultata dečje teorije uma. Bez obzira na to koji je skup slika majka opisala, deca čije su majke postigle više rezultate na lestvici orijentacije na socijalnu dominaciju ili autoritarizam postigla su lošije rezultate na zadacima teorije uma.

Ovi rezultati sugerišu da društveni i politički stavovi roditelja mogu da utiču na društveni razvoj deteta na vrlo raznolike načine - ne samo kroz interakcije iz trenutka u trenutak, već moguće i kroz šire obrasce u roditeljstvu i komunikaciji.

Ako roditelji koji svet vide kroz prizmu hijerarhije ili stroge poslušnosti imaju tendenciju manje da razgovaraju o mislima i osećanjima - posebno kada raspravljaju o ljudima iz različitih sredina - deca mogu da propuste prilike za vežbanje razumevanja tuđih umova. S vremenom bi to moglo da ometa razvoj empatije i zauzimanja perspektive.

BONUS VIDEO:

(miss7mama.24sata.hr/Yumama/Nataša Zlatković)