Za porođaj bez bola: Sve o epiduralnoj anesteziji

Primena epiduralne anestezije u akušerstvu je uobičajena metoda. Danas se sve više trudnica odlučuje za porođaj u epiduralu, mada se i dalje mali procenat žena iz straha ne odlučuje za ovu metodu.

"Tehnika se bazira na identifikaciji epiduralnog prostora i aplikaciji lokalnog anestetika u njega čime se postiže blokada senzornog nerva. Aplikacija lokalnog anestetika se postiže putem epiduralnog katetera čiji je jedan kraj u epiduralnom prostoru, a drugi (slobodan kraj) preko koga se vrši aplikacija anestetika, izvede s do levog ili desnog ramena pacijenta tako da pacijent sasvim slobodno može da leži na leđima u krevetu. Aplikacija lokalnog anestetika je različita i podrazumeva pojedinačne doze anestetika u određenim vremenskim intervalima ili pak kontinuirano davanje anestetika putem pumpe čime se obezbeđuje kontinuirana analgezija (odsustvo bola)."

Kako se daje?

"Identifikacija epiduralnog prostora i plasiranje katetera mogu da se izvode u sedećem ili bočnom položaju. Sama tehnika zahteva prisustvo iskusnog anesteziologa i anestetičara koji će pomoći pacijentu da se zauzme pravilan položaj kako bi postupak bio što brži. Prosečno vreme plasiranja katetera je između 15 i 30 minuta, što zavisi kako od saradnje pacijenta, tako i od anatomije kičmenog stuba. Plasiranje epiduralnog katetera nije direktno vezano sa davanjem anestetika. Preporuka je da se kateter plasira ranije, dok se pacijentkinja ugodno oseća i može bez teškoća da zauzme odgovarajući položaj", kaže dr Milena Pandurović.

Kada se daje?

"Davanje anestetika je strogo povezano sa povoljnim akušerskim nalazom, koji omogućava ovu intervenciju", napominje dr Pandurović, "anesteziolog u konsultaciji sa ginekologom započinje davanje anestetika. Sam tok porođaja prati akušer. Bitno je naglasiti da porođaj u epiduralu podrazumeva besprekornu saradnju anesteziologa i ginekologa. Postizanjem povoljnog akušerskog nalaza započinje se i sa epiduralnom analgezijom. Povoljan akušerski nalaz podrazumeva prisustvo kontrakcija na 3 do 4 minuta koje traju do jednog minuta, odgovarajuću dilataciju grlića od 2 do 3 poprečna prsta, ili 3 do 4 cmm, kao i spontano prsnuće vodenjaka ili njegovo prokidanje", objašnjava dr Pandurović.

Koje su najčešće komplikacije?

S obzirom na to da je tehnika epiduralne anestezije “slepa” metoda, što znači da nije moguće vizuelno pratiti poziciju katetera u epiduralnom prostoru, ona sobom nosi i određeni procenat komplikacija.

Hipotenzija ili pad krvnog pritiska 

Najčešća komplikacija nakon regionalne anestezije. Nastaje zbog smanjenog simpatičkog tonusa i pojačana je kompresijom na venu kavu koja je naročito izražena u trudnoći. Terapija je agresivna i podrazumeva primenu oksigeno terapije, vazoaktivnih lekova i infuziju tečnosti.

Postduralna punkcijska glavobolja

Nastaje nakon akcidentalne punkcije dure iglom tokom izvođenja tehnike epidurala. Glavobolja najčešće nastaje 12 do 72 sata nakon izvođenja procedure i karakteriše se potiljačnom glavoboljom koja je veoma izražena u stojećem stavu, a prestaje u ležećem položaju. Terapija podrazumeva primenu infuzionih rastvora, ležanje na ravnoj podlozi, upotrebu analgetika koji u sebi sadrže kofein. Simptomi glavobolje prolaze za nekoliko dana, a traju maksimalno do 7 dana od izvođenja procedure.

10 zanimljivosti o porođaju

Šta porodilja oseća?

"Nakon deset do petnaest minuta od prve doze anestetika, porodilja počinje da se opušta i da sve slabije oseća bol. Danas se u porodilištima širom Evrope preporučuje kontinuirano davanje anestetika putem pumpe čime se postiže zadovoljavajuća kontrola bola. Ova tehnika se primenjuje i u Opštoj bolnici MediGroup. Tokom epiduralne analgezije porodilja ne oseća kontrakcije, ali oseća napone. Pri dobro vođenom porođaju u epiduralu, jedino “pravo” učestvovanje majke je da dobro koristi napone kako bi novorođenče došlo na svet. Kontinuirana analgezija putem pumpe omogućava bezbedne i bezbolne intervencije akušera nakon završenog porođaja, kao što su epiziotomija, ušivanje grlića ili revizija materice", ističe anesteziolog.

Kada epdural nije moguće dati?

"Vrlo su retke situacije kada je epiduralna analgezija kontraindikovana tokom porođaja. U apsolutne kontraindikacije spada: infekcija na mestu plasiranja katetera, odbijanje pacijenta za ovom vrstom intervencije, koagulopatija ili druga hematološka oboljenja povezana sa produženim vremenom krvavljenja, ozbiljna hipovolemija, povišeni intrakranijalni pritisak, stenoza aortnog ili mitralnog ušća, kao i alergija na lokalni anestetik. Relativne kontraindikacije su predhodni neurološki deficit, povreda ili operacija kičmenog stuba. Kod pacijentkinja koje su na dugotrajnoj terapiji niskomolekularnim heparinom, plasiranje katetera treba odložiti 12-24 časa od aplikacije poslednje doze leka", vrdi naša sagovornca.

Da li epidural skraćuje porođajno vreme?

"Prednost epidurala je da pacijentkinja ne oseća bolove, a druga velika prednost jeste skraćenje vremena trajanja porođaja odnosno ubrzavanje faze dilatacije (otvaranja), čime se skraćuje samo vreme trajanja porođaja. Ako porođaj kraće traje, trauma bebe zbog prolaska kroz porođajni kanal je manja, tako da su deca rođena pomoću epidurala znatno manje namučena tokom porođaja", kaže dr Pandurović.

Tekst: Tamara Kostić