Upala pluća je oblik akutne respiratorne infekcije koja utiče na pluća. Pluća se inače sastoje od malih kesa koje se nazivaju alveole, a koje se ispunjavaju vazduhom kada zdrava osoba diše. Kod pneumonije, međutim, alveole se ispunjavaju tečnošću i gnojem, zbog čega je disanje bolno, a unos kiseonika ograničen.
Upala pluća je inače najčešći uzrok smrti kod dece širom sveta, kada su u pitanju infekcije, piše na sajtu Svetske zdravstvene organizacije, navodeći da se to može sprečiti jednostavnim intervencijama i lečenjem.
Uzroci upale pluća
Uzroci pneumonije su različiti infektivni agenti, uključujući viruse, bakterije i gljivice, a evo koji su tačno najčešći uzroci.
Streptococcus pneumoniae je najčešći uzročnik bakterijske upale pluća kod dece, a sledi Haemophilus influenzae tip B (hib). Respiratorni sincicijalni virus je najčešći uzrok virusne upale pluća.
Kako se prenosi
Upala pluća može da se prenese na više načina. Virusi i bakterije koje se najčešće nalaze u nosu ili grlu deteta mogu da inficiraju pluća prilikom udisanja. Mogu se preneti i kapljicama koje ostaju u vazduhu nakon kašljanja ili kijanja.
Osim toga, pneumonija se širi i krvlju, posebno tokom i ubrzo nakon rođenja.
Simptomi upale pluća
Neki od simptoma koji se javljaju kod upale pluća mogu da budu:
- Groznica
- Kašalj
- Drhtavica
- Ubrzano disanje
- Disanje uz hroptanje ili pištavi zvuk
- Poteškoće u disanju
- Povraćanje
- Bol u grudima
- Bol u stomaku
- Dete je manje aktivno, malaksalo
- Gubitak apetita (kod starije dece), problemi u hranjenju (kod beba), navodi kidshealth.org
Simptomi bakterijske i virusne upale pluća su slični, samo što kod virusne mogu biti brojniji.
Kod dece mlađe od pet godina koja kašlju i/ili imaju poteškoće u disanju, sa ili bez groznice, pneumonija se dijagnostikuje prisustvo ili ubrzanog disanja ili se donji deo grudnog koša uvlači, dok se grudni koš uvlači prilikom udisanja (kod zdrave osobe se grudi šire prilikom udaha). Zvuk pištanja pri disanju je češći kod viralnih infekcija.
Faktori rizika
Dok većina zdravih mališana može da se izbori sa infekcijom svojim prirodnim mehanizmima, deca čiji je imuni sistem kompromitovan su u većem riziku od razvoja upale pluća.
I neke bolesti poput HIV infekcije ili boginja takođe povećavaju rizik od razvoja upale pluća.
Lečenje
Upala pluća se leči antibioticima koje propisuje lekar, a najčešće je prvi izbor amoksicilin. Hospitalizacija je potrebna samo kod težih oblika pneumonije.
Prevencija
Prema navodima SZO, najefikasnija prevencija protiv upale pluća je vakcinacija protiv hib, pneumokoka, malih boginja i velikog kašlja.
Zdrava ishrana je ključna kako bi se na prirodan način ojačao imunitet, a najbolje je početi isključivim dojenjem do šest meseci života.
BONUS VIDEO: