Borba za natalitet u Srbiji: Dobri primeri koje bi svaka opština trebalo da sledi

U Srbiji živi oko milion i po porodica sa decom, a podaci Republičkog zavoda za statistiku izvedeni iz poslednjeg popisa stanovništva svedoče da najveći broj roditelja ima samo jednog naslednika. Više od polovine mama i tata gaji jedno dete, dok broj porodica sa četvoro, petoro i šestoro mališana ne prelazi pet procenata.

Zakon o finansijskoj podršci porodicama sa decom, donet lane, predviđa da roditelji za prvo dete jednokratno dobijaju 100.000 dinara, za drugo 10.000 dinara mesečno dve godine, za trećeg mališana po 12.000 mesečno jednu deceniju, a za četvrto 18.000 dinara mesečno deset godina.

Pored državne pomoći porodicama sa decom, u cilju borbe sa belom kugom, pedesetak lokalnih samouprava izdvaja sredstva iz svojih kasa. U pitanju su jednokratne novčane pomoći u iznosu od 10.000 do 165.000 dinara, vaučeri, naknade za boravak u vrtiću, besplatna užina i udžbenici...

Poslednji podaci Republičkog zavoda za statistiku iz 2017. godine pokazuju da je u Srbiji rođeno 64.894 mališana. U 30.515 porodica, mališani su bili prvorođeni, u 23.428 su bili drugi po redu, dok je 7.970 majki dobilo svoje treće dete. Broj mališana koji su iz porodilišta iste godine došli kao četvrti po redu bilo je 1.913, dok statistika beleži 1.068 naslednika, koji su peti ili šesti u porodici. Poređenja radi, tokom 2000. godine svet je ugledalo 72.764 novorođenčeta, što je za gotovo 8.000 beba više nego 17 godina kasnije. Interesantno je da je broj prvorođene i drugorođene dece bio veći, ali da je trećih, četvrtih i petih bilo manje nego 2017.

Ministarka bez portfelja zadužena za populacionu politiku, Slavica Đukić Dejanović, kaže da je preporuka Svetske zdravstvene organizacije da su za zdravlje majke bezbedna četiri porođaja, te zbog toga država pomaže porodice koje imaju do četvoro dece.

"Mnoge lokalne samouprave daju pomoć za rođenje mališana. Neke to čine za svako novorođenče, a neke za porodice sa troje ili više naslednika i svakoga dana ih se sve više uključuje u borbu za veći natalitet", kaže Slavica Đukić Dejanović, i dodaje da je u Srbiji svakoga dana 107 ljudi manje.

Prema podacima iz kabineta ministra koji se bavi demografijom, navodi se da svako dete koje se rodi na teritoriji Lučana dobije jednokratno 30.000 dinara, Kovačice 20.000, Plandišta i Kule 10.000, Bačke Palanke 18.000, Pirota (ko živi na selu) 40.000, Svilajnca, Lebana i Novog Kneževca po 20.000, Rekovca 100.000, Vladimiraca 12.000, Krupnja 40.000 dinara, Kanjiže 15.000, Sente 30.000, Leskovca 10.000, Malog Iđoša 17.000, Odžaka 30.000 i Pećinaca 40.000 dinara.

Mališani koji na svet dođu u Loznici, Ljuboviji i Trsteniku imaju pravo na 10.000 dinara mesečno dok ne napune godinu dana, dok je u Crnoj Travi pravilo da se 120.000 podeli na 11 rata. Sva deca koja su rođena u Jagodini dobijaju 200 evra mesečnu "platu" dok ne postanu punoletni.

Porodice iz Gornjeg Milanovca za rođenje trećeg i svakog narednog deteta dobijaju po 100.000 dinara i to 70.000 jednokratno plus 30.000 u šest rata. Dimitrovgrad daruje jednokratno 100.000 dinara za treće i svako sledeće dete, a Babušnica isplaćuje 110.000 dinara (ako je majka nezaposlena 165.000).

U Čačku postoji mogućnost da porodice sa troje i više dece ostvare popuste za plaćanja komunalnih davanja. Majkama iz Bača sleduje 50.000 dinara za treće i svako naredno dete. Istu pomoć daje i Temerin. Majkama iz Pirota koje su u momentu porođaja bile nezaposlene, pripada po 36.000 dinara iz opštinske kase u tri rate.

Porodice sa više dece mogu ostvariti pomoć i u opštinama Aleksinac, Merošina, Pančevo, Srbobran, Sremski Karlovci, Brus, Varvarin, Ćićevac, Aleksandrovac...

ŠTA SVE MOŽE IZ BUDŽETA

Opština Alibunar plaća vrtić i užinu u školama za treće i svako naredno dete. Po istom principu, trošak boravka mališana u predškolskim ustanovama u Beloj Crkvi finansira se iz budžeta lokalne samouprave.

Dimitrovgrad finansira obroke u vrtiću, osnovnoj i srednjoj školi za treće dete i naredne mališane. Despotovac plaća udžbenike za obrazovanje trećeg klinca, finansira predškolsko obrazovanje, a mesečno dodatak od 10.000 dinara dobija svaki treći i četvrti mališan u porodici do sedme godine. Mali Zvornik za peto dete daje 75.000 dinara.