DETE PRIČA NERAZGOVETNO, GREŠI, TEŠKO SE IZRAŽAVA? Kada ovi simptomi nisu bezazleni, već su znak poremećaja govora

Apraksija govora (AOS)—poznata i kao stečena apraksija govora, verbalna apraksija ili apraksija govora u detinjstvu (CAS) kada se dijagnostikuje kod dece — je poremećaj govornog zvuka. Neko sa AOS-om ima problema da kaže ono što želi da kaže tačno i dosledno. AOS je neurološki poremećaj koji utiče na moždane puteve uključene u planiranje redosleda pokreta uključenih u proizvodnju govora. Mozak zna šta želi da kaže, ali ne može pravilno planirati i sekvencirati potrebne glasovne pokrete govora, kako prenosi National Institute on Deafness and Other Communication Disorders (NIDCD).

Postoje dve glavne vrste AOS: stečena apraksija govora i apraksija govora u detinjstvu.

Stečeni AOS može uticati na nekoga u bilo kom uzrastu, iako se najčešće javlja kod odraslih. Stečeni AOS je uzrokovan oštećenjem delova mozga koji su uključeni u govor i uključuje gubitak ili oštećenje postojećih govornih sposobnosti. Može biti posledica moždanog udara, povrede glave, tumora ili druge bolesti koja utiče na mozak. Stečeni AOS se može javiti zajedno sa drugim stanjima koja su uzrokovana oštećenjem nervnog sistema. Jedna od njih je dizartrija, kao što je ranije pomenuto. Druga je afazija, koja je jezički poremećaj. (Za više informacija pogledajte NIDCD informativni list Afazija.)

AOS u detinjstvu je prisutan od rođenja. Ovo stanje je takođe poznato kao razvojna apraksija govora, razvojna verbalna apraksija ili artikulatorna apraksija. AOS u detinjstvu nije isto što i zaostajanje u razvoju u govoru, u kojem dete sledi tipičan put razvoja govora, ali to čini sporije nego što je tipično. Uzroci AOS-a u detinjstvu nisu dobro shvaćeni. Snimanje i druge studije nisu uspele da pronađu dokaze o oštećenju mozga ili razlikama u strukturi mozga dece sa AOS. Deca sa AOS-om često imaju članove porodice koji imaju istoriju poremećaja u komunikaciji ili smetnji u učenju. Ovo zapažanje i nedavni rezultati istraživanja sugerišu da genetski faktori mogu igrati ulogu u poremećaju. Čini se da AOS u detinjstvu pogađa više dečaka nego devojčica.

Koji su simptomi apraksije govora?

Ljudi sa bilo kojim oblikom AOS-a mogu imati niz različitih karakteristika govora ili simptoma:

Izobličujući zvukovi

Deca sa AOS-om mogu imati poteškoća da pravilno izgovaraju reči. Zvukovi, posebno samoglasnici, često su izobličeni. Zbog toga što govornik možda ne postavlja govorne strukture (npr. jezik, vilicu) na pravo mesto, zvuk izlazi pogrešno. Duže ili složenije reči obično je teže izgovoriti nego kraće ili jednostavnije reči. Do zamene zvuka može doći i kada je AOS praćen afazijom.

Pravljenje nedoslednih grešaka u govoru

Na primer, dete sa AOS-om može da izgovori tešku reč tačno, ali onda ima problema da je ponovi, ili će možda moći da izgovori određeni glas jednog dana, a sledećeg dana ima problema sa istim zvukom.

Pogađanje glasova

Čini se da deca sa AOS-om često pogode pravi zvuk ili reč i mogu pokušati da izgovore reč nekoliko puta pre nego što je izgovore ispravno.

Prave greške u tonu, naglašavanju ili ritmu

Još jedna uobičajena karakteristika AOS-a je netačna upotreba prozodije. Prozodija je ritam i ton govora koji koristimo da bismo pomogli u izražavanju značenja. Neko ko ima problema sa prozodijom može koristiti jednak naglasak, segmentirati slogove u reči, izostavljati slogove u rečima i frazama ili neprikladno pauzirati dok govori.

Deca sa AOS-om generalno razumeju jezik mnogo bolje nego što su u stanju da ga koriste. Neka deca sa ovim poremećajem mogu imati i druge probleme sa govorom, probleme sa izražajnim jezikom ili probleme sa motoričkim veštinama.

Kako se dijagnostikuje apraksija govora?

Profesionalci poznati kao patolozi govornog jezika igraju ključnu ulogu u dijagnostici i lečenju AOS. Pošto ne postoji nijedan simptom ili test koji se može koristiti za dijagnozu AOS-a, osoba koja postavlja dijagnozu generalno traži prisustvo nekoliko simptoma iz grupe, uključujući one koji su ranije opisani. Isključivanje drugih stanja, kao što su slabost mišića ili problemi sa proizvodnjom jezika (npr. afazija), može pomoći u dijagnostičkom procesu.

(Yumama/J.D.)

BONUS VIDEO