- Sezona respiratornog sincicijalnog virusa traje od novembra do kraja marta.
- Ovaj virus može da bude opasan za bebe i malu decu.
Zima donosi najhladnije doba u godini i sezonu prehlada, virusa, gripa i RSV-a, a na ove infekcije najosetljivija su deca, hronično bolesne i starije osobe.
Infekcija respiratornim sincicijalnim virusom (RSV) jedna je od najčešćih i najtežih virusnih disajnih infekcija kod dece, posebno dojenčadi i male dece, a o njoj je sve objasnila dr. sc. Lorna Stemberger Marić, spec. pedijatrijske infektologije iz Klinike za infektivne bolesti "Dr. Fran Mihaljević", Zavoda za infektivne bolesti dece i Medicinskog fakulteta Univerziteta u Zagrebu.
RSV je respiratorni sincicijajlni virus koji se prenosi kapljicama respiratornog sekreta i javlja se sezonski svake godine u zimskom periodu - od novembra do kraja marta. Infekcija ovim virusom javlja se u svim životnim dobima, ali je primoinfekcija (prva infekcija u životu) najteža, pa je većinom klinička slika u prvoj godini života i najteža.
"Poznato je da preko 50% dece do navršene prve godine života preboli primoinfekciju RSV-om. Češće oboleva nedonoščad, dojenčad mlađa od šest meseci, deca sa urođenim srčanim manama, deca s hroničnom plućnom bolesti i deca sa T-staničnim imunodeficijencijama", kaže dr. sc. Lorna Stemberger Marić i objašnjava da su simptomi izraženi u disajnom sistemu.
"Imaju širok spektar težine kliničke bolesti, od asimptomatskih infekcija ili obične prehlade (najčešće kod odraslih nakon čestih reinfekcija ovim virusom) do bronhiolitisa i virusnih pneumonija (upala pluća) koje mogu završiti i respiratornom insuficijencijom (stanje u kojem nivo kiseonika u krvi postaje opasno niska odnosno nivo ugljen-dioksida opasno visok)", pojašnjava, i dodaje da se kod novorođenčadi (posebno prerano rođene dece) infekcija može manifestovati apnejama (prestancima disanja).
Oko 50% svih respiratornih infekcija u dečjem uzrastu uzrokovano je s RSV-om, od čega 90% svih bronhiolitisa, 40% pneumonija, 30% traheobronhitisa i 10% sindroma krupa.
Kako se RSV prenosi?
Radi se o klasičnom zimskom virusu koji se širi posebno u zatvorenom prostoru u kolektivima unutar porodice, kaže pedijatrijska infektološinja. Infekcija RSV-om prenosi se direktnim kontaktom putem aerosola nakon kašljanja ili kijanja, kao i putem kontaminiranih predmeta.
"Ulazna vrata u organizam domaćina su sluznica nosne šupljine i očne spojnice odakle se virus širi po čitavom disajnom sistemu. Takođe, moram da istaknem važnost RSV-a kao jednog od najčešćih virusnih uzročnika bolničkih (nozokomijalnih) infekcija zbog njegove visoke zaraznosti i dugotrajne sposobnosti preživljavanja, što značajno produžava hospitalizaciju", naglašava.
Lečenje RSV-a kod dece
U lečenju infekcija donjeg disajnog sistema uzrokovanih respiratornim sincicijalnim virusom najvažnije je simptomatsko lečenje jer adekvatna i učinkovita etiološka terapija još ne postoji.
"Velike nade su se polagale u lečenje infekcije virustatskim lekom ribavirinom, koji se pokazao povoljnim u ublažavanju simptoma i poboljšanju saturacije kiseonika, međutim istraživanja nisu pronašla definitivni dokaz o povoljnom učinku na konačan ishod bolesti. Zbog toga se ovaj lek više ne preporučuje kao standardna terapija, a lekarima je ostavljeno na izbor da ga primenjuju kod dece sa brojnim komorbiditetima (dodatnim stanjima) i izrazito teškom upalom i tokom bolesti", objašnjava doktorka, i dodaje da nažalost, iako su mnoge studije sprovođene, još uvek nema definitivno učinkovitog leka za ovu virusnu infekciju.
Osnovne metode lečenja ove bolesti su agresivna aspiracija gustog sekreta koji "zakrčuje" disajne puteve male dece uz suplementaciju kiseonikom ako je saturacija periferne krvi ispod 90%.
"Mi zapravo moramo pomoći bolesniku da prebrodi vreme u kojem virus ima svoju maksimalnu invazivnost i pravi "najveću štetu". Kod RSV-a je to uglavnom 5-8. dana od početka simptoma), nakon čega virus počinje da slabi i bolest regredira…", kaže dr Stemberger Marić.
Komplikacije RSV-a
Kao i kod svih virusnih respiratornih infekcija, komplikacije moguće u vidu teške kliničke slike same virusne infekcije koja može dovesti do respiratorne insuficijencije i potrebe za mehaničkom ventilacijom ili u obliku sekundarnih bakterijskih infekcija koje se "nadovežu" zbog toga što RSV ošteti sluznicu respiratornog epitela i oslabi odbrambene barijere.
Starija deca iz vrtića donesu zarazu bebama
Bolest se vrlo lako prenosi kapljicama respiratornih sekreta i jako je zarazna, a virus može dugo da preživi na površinama izvan ljudskog tela, stoga se zaraza teško može sprečiti, posebno u kolektivima (jaslicama i vrtićima). Starija deca mogu iz kolektiva da donesu zarazu novorođenoj braći i sestrama (često u obliku, za stariju djecu, "obične prehlade!").
"S obzirom na to da je kod njih bolest najteža, svakako bi bilo dobro pokušati sprečiti infekciju upravo u toj najranijoj životnoj dobi tako da starija deca ne 'donesu' iz vrtića svojoj novorođenoj braći i sestrama", upozorava pedijatrijska infektološkinja.
"U profilaksi infekcije, kod dece koja su pod povećanim rizikom za razvoj težeg oblika bolesti, koristi se monoklonsko protivtelo palivizumab. Primenjuje se intramuskularno, jednom mesečno i bitno je naglasiti kako palivizumab ima samo profilaktički učinak, ali ne i terapeutski kod već obolelih pacijenata", objašnjava.
Indikacije za njegovu primenu imaju upravo oni za koje se zna da imaju rizik za tešku infekciju, a to su dojenčad s bronhopulmonalnom displazijom, kongenitalnim srčanim manama i hroničnim srčanim bolestima, nedonoščad rođena pre 32. nedelje gestacije, oni s kongenitalnim abnormalnostima disajnog sistema, neuromuskularnim bolestima, cističnom fibrozom, Daunovim sindromom i imunokompromitovani pacijenti.
Smeju li trudnice da se vakcinišu protiv RSV?
Evropska unija odobrila je 2023. prvo cepivo protiv RSV-a pogodno za trudnice (a time indirektno i zaštitu dojenčadi u uzrastu do šest meseci) i dve vakcine za starije odrasle osobe. Ako majka primi vakcinu za vreme trudnoće (preporučuje se između 32. i 36. nedelje trudnoće), protivtela koja nastaju kao odgovor na cepivo kroz posteljicu se prenose na fetus i tako štite dete do šest meseci nakon rođenja. Nove preporuke takođe preporučuju vakcinaciju starijima od 75 godina, dok se oni u dobi 60 do 74 godine sa predležećim bolestima takođe podstiču da to učine.
Može li infekcija da se ponavlja?
"Prilikom primoinfekcije dolazi do stvaranja protivtela, međutim zbog antigenske varijabilnosti virusa reinfekcije su česte, ali u znatno blažem obliku. Klinička prezentacija infekcije RSV-om najviše zavisi od uzrasta i može da se manifestuje blažom infekcijom gornjeg disajnog sistema ili pak težim infekcijama donjeg disajnog sistema poput traheobronhitisa, bronhiolitisa ili pneumonije. Pritom će odrasle osobe, iako obolevaju znatno ređe, razviti lakši klinički oblik bolesti u poređenju sa decom", kaže dr.sc. Lorna Stemberger Marić.
U foto-galeriji pogledajte i savete ruske doktorke o vaspitanju dece:
BONUS VIDEO:
Izvor: story.hr/Yumama
