Pre pregleda, neonatolog (dečji lekar za novorođenčad) se detaljno upoznaje sa perinatalnom anamnezom, to jest sa svim podacima vezanim za trudnoću i porođaj.

Klinički pregled i tretman novorođenčeta odmah po rođenju, u porođajnoj sali obavlja neonatolog, a u njegovom odsustvu akušer, babica, ili pedijatrijska sestra. On obuhvata:

■ Procenu vitalnosti (Apgar skor)
Ovim postupkom se sa 0, 1 ili 2 ocenjuje sledećih pet parametara: boja kože, disanje, srčana akcija, tonus mišića i refleksni odgovor na nadražaj kateterom - kojim se vrši aspiracija disajnih puteva po rođenju. Dobijeni zbir može da iznosi od 0 do 10. Ocenjivanje se vrši nakon prvog i pet minuta od rođenja, a u slučaju slabe vitalnosti deteta - i nakon 10 ili 15 minuta, i po završetku reanimacije (oživljavanja).

Bebe koje u prvom ili petom minutu imaju 8 do 10 bodova, smatraju se vitalnim, ne zahtevaju nikakvu posebnu intervenciju i smeštaju se uz majku, ili na odeljenje za zdravu decu. Novorođenčad sa 4-7 bodova se označava kao blago do umereno asfiktična (asfiksija je stanje nedovoljne snabdevenosti kiseonikom). Te bebe zahtevaju primenu kiseonika putem maske, i obično u toku ove intervencije pravilno prodišu. Ponekad je potrebno da se neko vreme nastavi sa primenom kiseonika preko haube.

Bebe sa ocenom 0-3 imaju tešku asfiksiju i zahtevaju neodložnu reanimaciju, upotrebom svih raspoloživih sredstava. Pri tome ponekad uopšte ne mogu da uspostave spontano disanje, pa se ono vrši uz pomoć aparata respiratora. One se, po uspostavljanju vitalnih funkcija, smeštaju u jedinicu intenzivne nege. Vrednosti Apgar skora se upisuju u porođajni list, list za novorođenče, i u knjižicu za trudnicu i novorođenče.

■ Održavanje prolaznosti gornjih disajnih puteva
Aspiracijom uz pomoć plastične cevčice se nežno uklanja sluz i progutana krv iz usne šupljine i nosnih hodnika.

■ Održavanje optimalne telesne temperature
Postiže se sušenjem kože novorođenčeta i sprečavanjem gubitka telesne toplote. Beba se neposredno po rođenju prihvata u toplu pelenu, upija se tečnost sa površine kože, a zatim se uvija u drugu zagrejanu pelenu i spušta na toplu površinu. Po stabilizaciji telesne temperature, dete se kupa i skida mu se sirasti maz sa kože.

■ Skraćivanje ostatka pupčane vrpce i obrada pupčanog patrljka

■ Merenje telesne mase, dužine i obima glave
Poslednje tri stavke su posao babice. Za vreme ove "primarne obrade" novorođenčeta, osoba koja oko njega radi - posmatra njegov izgled i ponašanje, i uočava eventualna odstupanja od normalnog, koja je dužna da odmah pokaže majci.

Klinički pregled novorođenčeta na odeljenju neonatologije
Nakon kupanja, ponovnog merenja telesne mase, dezinfekcije pupčanog patrljka i merenja telesne temperature, neonatolog pristupa prvom detaljnom pregledu novorođenog deteta, koji obuhvata:


- opšta zapažanja (zrelost, stanje svesti i budnosti, aktivnost, plač, procena razvijenosti, uhranjenosti, izgled kože i vidljivih sluzokoža, pojava mokrenja i stolice, ocena opšteg stanja)


- pregled po sistemima (oblik glave, lice, uši, nos, ždrelo, vrat, grudni koš, nalaz na plućima i srcu, trbuh, pupčani patrljak, anus, genitalije, ekstremiteti, kukovi, kičmeni stub i, najvažniji, neurološki pregled).

Neonatolog traži eventualne znake porođajne traume, traga za urođenim anomalijama, registruje rizičnu novorođenčad i unosi svoj nalaz u medicinsku dokumentaciju.

Kontrolni klinički pregledi deteta u prostoru za novorođenčad se obavljaju prema potrebi, obično jednom dnevno (u jedinici intenzivne nege mnogo češće), i obavezno detaljno pred otpust kući, kada beba dobija prvu dozu vakcine protiv hepatitisa B i vakcinu protiv tuberkuloze (BCG).

Prim. dr Maja Skender, pedijatar